احتمالا کسانی که تنها سه دهه از عمرشان گذشته باشد، روزهایی را به خاطر می‌آورند که وارد هر خانه‌ای می‌شدیم شامپو، صابون، مواد شوینده و کرم‌ها شبیه هم بود و تعداد کمی از مردم محصولات متفاوتی مصرف می‌کردند یا حتی به آن دسترسی داشتند. با فاصله کوتاهی پس از جنگ تغییرات شروع شد و صنعت شوینده و بهداشتی نیز مانند بقیه بخش‌های تولیدی کشور، وارد مسیر ساخت محصولات جدید شد و کالاهای متنوع و متفاوتی به مصرف‌کنندگان عرضه کرد. با این حال واردات کار تولیدکنندگان این حوزه را مانند بسیاری دیگر از صنایع سخت کرده بود و باقی ماندن در عرصه رقابت به چیزی بیش از تنوع نیاز داشت یعنی به روز رسانی و کیفیت بالا. لازمه دستیابی به این دو عنصر تضمین کننده حضور و ماندگاری، وجود واحد تحقیق و توسعه در کنار واحدهای بازاریابی و تجاری شرکت‌هاست و بعضی تولیدکنندگان به این مساله مهم پی برده‌اند. تحریم‌های سخت دو سال گذشته از طرفی رقبای خارجی را از بازار ایران بیرون راند ولی از طرف دیگر دسترسی شرکت‌ها به مواد اولیه با کیفیت و نیز علم روز دنیا را سخت کرد که تاثیر آن در بخش های تحقیقاتی، معرفی فرمولاسیون‌‌های جدید و اصلاح و به‌روز رسانی فرمول‌های قدیمی بیشتر به چشم می‌اید.

مهندس شیوا موسویان؛ مشاور فرمولاسیون و تولید محصولات آرایشی و بهداشتی از سال ۱۳۷۲ به صنعت پیوسته است. او پس از ۲۸ سال کار در بخش‌های تحقیق و توسعه، تولید و فرمولاسیون، هم اکنون به عنوان مشاور با شرکت‌های مختلف همکاری می‌کند.

گفت‌وگوی ما را با او درباره فرمولاسیون در صنعت آرایشی و بهداشتی کشور، ضرروت‌ها و نیازهای این بخش در شرکت‌های تولیدی و نیز تاثیر تحریم‌ها بر تحقیق و توسعه می‌خوانید.

صنعت آرایشی و بهداشتی ایران چه مسیری را در زمینه فرمولاسیون طی کرده است و الان چه جایگاهی دارد؟

تا جایی که اطلاع دارم اولین شرکت آرایشی و بهداشتی سال 1307 شمسی در ایران با صنعتی کردن پخت صابون سنتی به وجود آمد. پیش از انقلاب اکثر فرمولاسیون‌ها و روش‌های ساخت و حتی تجهیزات را شرکت‌های تولیدکننده مواد اولیه اروپایی، در اختیار تولیدکنندگان ایرانی قرار می‌دادند. پس از انقلاب و در دوران جنگ، شرکت‌ها نه تنها توفیق چندانی در توسعه محصولات خود نداشتند بلکه بسیاری از محصولات قدیمی خود را نیز به دلیل تغییرات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی از فهرست اقلام تولیدیشان حذف کردند. برای مثال شرکت داروگر پیش از انقلاب چندین قلم محصول آرایشی  از جمله رژلب را با کمک یک شرکت آلمانی تولید می‌کرد که پس از انقلاب متوقف شد.

دهه ۷۰ و سال‌های اولیه پس از جنگ که من کارم را شروع کردم، علیرغم کمبودهای زیادی که در کشور وجود داشت، سرآغاز دوران شکوفایی مجدد صنعت آرایشی و بهداشتی کشور هم بود. خیلی از شرکت‌های بزرگ دنیا دوباره در ایران نماینده رسمی داشتند و به واسطه وجود آن‌ها، اطلاعات روز دنیا در زمینه فرمولاسیون و تولید قابل دسترسی بود و سیاست‌های اقتصادی هم به گونه‌ای بود که تولیدکنندگان می‌توانستند خیلی از مواد اولیه با کیفیت بالا و به روز دنیا را وارد کنند. متاسفانه آن زمان هنوز واحدهای تحقیق و توسعه در بسیاری از شرکت‌های ایرانی شکل نگرفته بود. در واقع جا انداختن اهمیت این واحد و لزوم تحقیقات برای پیشبرد اهداف تولید، حتی در شرکت‌های بزرگ و معتبر کار دشواری بود و شاید بسیاری افراد آن را به چشم یک واحد سربار و بی فایده می‌دیدند. خوشبختانه با گذشت زمان و مشخص شدن تاثیر و اهمیت واحد تحقیق و توسعه در همکاری با واحدهای بازاریابی و فروش برای بالا بردن کیفیت و کمیت محصولات و حل مسائل و مشکلات خط تولید، رفته رفته اهمیت و لزوم این واحد برای مجموعه‌های تولیدی جا افتاد. الان مشکل چیزی دیگری است و با این‌که تحقیق و توسعه در کنار تولید پذیرفته شده، متاسفانه به دلیل تحریم‌های بی‌سابقه‌‌ اقتصادی که از دو سال پیش بر کشور تحمیل شد، بعضی ابزار و امکانات لازم برای فعالیت در این بخش وجود ندارد.

با تشدید تحریم‌ها و وارد نشدن محصولات بهداشتی و آرایشی خارجی، شرکت‌های داخلی برای پر کردن جای خالی اقلام خارجی در قفسه  فروشگاه‌ها و داروخانه‌ها به تکاپو افتادند و رقابت سختی  برای تولید محصولات جایگزین شکل گرفت. نتیجه این بود که تاکید می‌کنم در بعضی موارد و نه همه موارد، کیفیت فدای این تعجیل و فوریت شد. با این همه تولیدکنندگانی که دیدگاه اصولی و برد-برد نسبت به عرضه محصولشان دارند و به سود درازمدت و پایدار فکر می‌کنند نگاه دیگری به این مساله داشتند و بر همین اساس عمل کردند.

با توجه به سابقه فعالیت در این حوزه، وضعیت فرمولاسیون محصولات آرایشی و بهداشتی ایرانی را چطور می‌بینید؟

نمی‌توانم در این مورد به صورت عمومی و کلی نظر بدهم ولی از آن‌‌جا که با بعضی شرکت‌ها در تماس هستم، می‌توانم بگویم این مساله به شرایط و سیاست‌های مدیریتی هر شرکت بستگی دارد و از شرکتی به شرکت دیگر متفاوت است.

در ایران محصولات آرایشی و بهداشتی بسیاری با کیفیت خوب تولید می‌شوند و به جرات می‌توان گفت بعضی  از آن‌ها نسبت به محصولات خارجی مشابه از نظر کیفی برتری بارزی دارند. دلیل این کیفیت بالا، فقط فرمولاسیون محصولات نیست. همان‌طور که اشاره شد نگرش صحیح مدیریت مجموعه به فرایند توسعه محصول شامل تحقیق و تحلیل صحیح  بازار، طراحی فرمولاسیون با کیفیت، ایمن، به روز و منطبق بر نیاز مشتری، تداوم پایدار زنجیره تامین مواد اولیه و اقلام بسته‌بندی مناسب و همچنین فروش وعرضه حرفه‌ای تولید چنین محصولاتی را در پی خواهد داشت. متاسفانه در بعضی شرکت‌ها هم به دلایلی (عمدتا دلایل اقتصادی یا ناآگاهی درباره اهمیت موضوع) توجه کمتری به کیفیت می‌شود .  ضمنا از آنجایی که  با همه شرکت‌ها تعامل ندارم  طبیعتا نمی توانم آمار دقیقی از همه محصولات آرایشی و بهداشتی ارائه بدهم. با این حال می‌دانم تعداد زیادی از شرکت‌ها علیرغم تحریم‌ها هنوز به  تحقیق و توسعه و فرمولاسیون خوب اهمیت می‌دهند و ترجیح آن‌ها عرضه محصولات با کیفیت و ایمن به بازار است.

بعضی کارشناسان نقدی به صنعت ایران وارد می‌کنند و معتقدند فرمولاسیونی که در بسیاری از شرکت‌ها برای تولید استفاده می‌شود، همان فرمولاسیون محصولات وارداتی است و تغییر داده نمی‌شود که این نقد را می‌توان به واحد تحقیق و توسعه مرتبط دانست. نظر شما چیست؟ آیا شرکت‌های ایرانی برای تعریف فرمولاسیون جدید یا به روز رسانی و بومی‌سازی فرمولاسیون‌های قدیمی اقدام کرده‌اند؟

در ادامه مبحث قبلی باید بگویم این مساله نیز از شرکتی به شرکت دیگر متفاوت است و به استراتژی بازاریابی و فروش  بستگی دارد. مثلا شرکتی که قبلا واردکننده محصولات آرایشی و بهداشتی خارجی بوده، ممکن است ترجیح بدهد محصولی مشابه برندی که قبلا وارد می‌کرد، به مشتریان وفادار و ثابتش عرضه کند. طبیعتا (آن واردکننده دیروز و تولیدکننده امروز) آگاهانه و حتی به عمد می‌خواهد فرمولاسیونش دقیقا مشابه همان محصول خارجی  قبلی باشد وهیچ تغییری در فرمولاسیون محصولش را نمی پذیرد.

به طور کلی پیش از شکل‌گیری و تعریف فرمولاسیون، درمرحله تحقیق و تحلیل بازار بر مبنای سیاست‌های شرکت، معمولا بنچ ‌مارک و محصول معیار تعریف می‌شود. در این میان خیلی از شرکت‌ها تمایل دارند برای محصول جدید مزیت رقابتی ایجاد کنند. بسیاری از فرمولاتورهای ما در شرکت‌‌های آرایشی و بهداشتی این توانایی و قابلیت را دارند که فرمولاسیون‌ها را مهندسی معکوس کنند و به تولید برسانند، البته مشروط بر این‌که مواد اولیه لازم موجود باشد. گاهی حین فرمولاسیون، مفهوم جدیدی هم اضافه می‌شود و حتی در خیلی از موارد نوآوری‌هایی اتفاق می‌افتد که بعضی از آن‌ها ثبت اختراع می‌شود یا به دلایلی ممکن است ثبت نشود. در چند سال اخیر شاهد ایجاد فرمول‌های بدیع در کنار تولید کنندگان معتبر بوده‌ام و این موضوع هم بسته به استراتژی، توان و بضاعت شرکت از نظر تهیه و تامین مواد اولیه، تجهیزات و امکانات لازم متفاوت است.

آیا شرکت‌های ایرانی دغدغه بومی‌سازی فرمولاسیون و متناسب‌سازی محصولاتشان برای شرایط آب و هوایی ایران، نوع پوست و مو و نیز فرهنگ شستشوی مردم کشور خودمان را دارند؟

طبیعتا بنچ‌مارک یا خلاصه‌ ویژگی‌های محصول مرجع که از طرف بخش بازاریابی در اختیار فرمولاتور قرار می‌گیرد، مبنای فرمولاسیون قرار می‌گیرد، بنابراین اگر تحقیق و تحلیل بازار به درستی انجام شود، کالای تولیدی محصولی خواهد بود که موافق سلیقه ایرانیان است. معیار این تولید می‌تواند بنچ‌مارکی باشد که قبلا در ایران توفیقی به دست آورده و طبیعتا با فرهنگ، شرایط اقلیمی و ساختار پوست ما هماهنگی داشته است.

روال و مسیر درست توسعه محصول شامل تحقیق و تحلیل بازار، فرمولاسیون اولیه، پنل تست و تست‌های کارآیی، تصحیح فرمولاسیون، طراحی، تامین مواد اولیه و بسته‌بندی و در نهایت تولید است. با توجه به این‌که پس از فرمولاسیون اولیه درمورد کارآیی محصول آزمایش و نظرسنجی می‌شود اگر نتایج آماری مطلوب نباشد، محصول به مرحله قبل برمی‌گردد تا وقتی نتایج مطلوب آماری از فرمولاسیون طراحی شده به دست بیاید. بنابراین اگر اصلاح فرمولاسیون بر اساس نظر مصرف‌کننده نهایی به درستی انجام شود، بومی‌سازی هم اتفاق خواهد افتاد. اغلب شرکت‌های ایرانی این مساله و مسیر را در نظر می‌گیرند چون در غیر این صورت در بازار به نتیجه مطلوب نمی‌رسند.

به عنوان مثال موی ما شرقی‌ها نسبت به موی اروپایی‌ها ضخیم‌تر است و جنس متفاوتی دارد پس شامپو یا نرم‌کننده‌ای که برای موی اروپایی‌ها طراحی شده، ممکن است برای موی نژاد ایرانی مناسب نباشد. بنابراین اگر فرمولاسیونی دقیقا از روی دفترچه فرمولاسیون راهنمای یک شرکت اروپایی برداشته و  اجرا شود در بازار با شکست روبرو خواهد شد و شرکت ایرانی مجبور خواهد بود دوباره روی فرمولاسیون کار کند.

شرکت‌های ایرانی چقدر از ظرفیت‌ها و منابع داخلی برای فرمولاسیون محصولات خود استفاده می‌کنند؟

پژوهشگران ایرانی در سال‌های اخیر از مواد اولیه طبیعی به طور اعم و گیاهان دارویی به طور خاص استفاده کرده‌ و شرکت‌های دانش بنیان و تولیدکننده عصاره و اسانس فعالیت زیادی داشته‌اند. با توجه به این‌که گونه‌های گیاهی بی نظیری در ایران داریم، هر چند الان از آن‌ها استفاده زیادی در صنعت می‌شود ولی هنوز ظرفیت زیادی در این بخش وجود دارد.

فرمولاسیون کرم‌ها و لوازم آرایش ایرانی چه شرایطی دارد؟

این محصولات هم مانند شوینده‌ها معمولا بسته به فیزیولوژی و ویژگی‌‌های متفاوت پوست برای هر جامعه هدف به طور جداگانه طراحی می‌شود. در گزارش تحقیق بازار، هم بازار هدف مشخص می‌شود و هم نیازی که باید محصول تولیدی آن‌را مرتفع کند. با در نظر گرفتن ویژگی‌های بارز جامعۀ هدف و آگاهی کافی از عوامل موثر بر ایجاد عارضه پوستی و همچنین روش‌های کنترل عارضه، فرمولاتور می‌تواند فرمول مناسبی طراحی کند. باید این نکته را نیز در نظر بگیریم که ایران کشور اقلیم‌های متفاوت است و معمولا تولیدکنندگان معتبر، گروهی از محصولات را عرضه می‌کنند که در هر منطقه یا استان با توجه به نوع اقلیم، فرهنگ، عوارض شایع پوستی و… بخشی از سبد بیشتر مورد اقبال مصرف کننده قرار می‌گیرد.

در این زمینه مسائل فرهنگی و اجتماعی بسیار دخیل هستند برای مثال ایران بازار خوبی برای فروش محصولات آرایشی دارد و سرانه مصرف این محصولات در کشور ما به نسبت بیش از اروپاست. بنابراین تولید محصولات آرایشی با کیفیت و منطبق بر سلیقه غالب ایرانی پرسود خواهد بود.

با توجه به شرایط تحریمی و سخت دو سال گذشته، آیا شرکت‌های ایرانی امکان دسترسی به مواد اولیه مورد نیاز و اجرایی کردن و تولید فرمولاسیون‌های خود را داشته‌اند؟

طبیعتا تحریم‌ها روی همه واحدهای تولیدی اثر داشته‌اند، صنعت آرایشی و بهداشتی هم از این قاعده مستثنی نبوده و متاسفانه اثرات منفی بارزتر است. ارتباط صنعت با بسیاری از شرکت‌های بین‌المللی و به نام در زمینه تولید مواد اولیه، ملزومات بسته‌بندی و تجهیزات قطع شده است، به همین دلیل یا هیچ دسترسی به مواد اولیه مورد نیاز وجود ندارد یا به دلیل واسطه‌گری‌های متعدد، این اقلام با قیمت خیلی بالایی به دست تولیدکننده می‌رسد و استفاده از آن مقرون به صرفه نیست.

از طرف دیگر باید به این اتفاق مثبت هم اشاره کنم که بعضی از شرکت‌ها برای رفع نیازهای ضروری  خود، برای تولید مواد اولیه و تجهیزات مورد نیاز اقدام کرده‌اند که به دلیل تحریم، از دسترس صنعت آرایشی و بهداشتی خارج شده است.

آیا تحریم‌ها اثر مستقیمی بر واحدهای تحقیق و توسعه شرکت‌ها داشته‌اند؟

بله، حوزه آرایشی و بهداشتی جزو بخش‌هایی از صنعت است که دائم در حال به روز شدن است و مواد و اطلاعات جدیدی از سوی شرکت‌های تجاری- تحقیقی بین‌المللی به دنیا عرضه و معرفی می‌شود. کسانی که در بخش‌های تحقیقاتی و فرمولاسیون فعال هستند باید به دانش روز جهان در این حوزه دسترسی داشته باشند و به روز ماندن در غیاب نمایندگان شرکت‌های مذکور کار وقت‌گیر و دشواری است. قبلا در جلسات و سمینارها از نوآوری‌ها، مطلع می‌شدیم ولی الان مجبوریم وقت و انرژی بیشتری صرف کنیم تا اطلاعات لازم را از مقالات، مجله‌‌ها و منابع دیگر به دست آوریم در حالی‌ که به دلیل تحریم‌ها امکان ارسال نمونه مواد جدید بسیار محدود شده است و فرمولاتور امکان تجربه عملی فرمولاسیون با مواد به روز را ندارد. مثلا وقتی من به عنوان یک فرمولاتور اطلاعاتی درمورد یک ماده اکتیو ضد چروک جدید پیدا می‌کنم ولی به نمونه آن ماده دسترسی ندارم، اطلاعاتم در سطح تئوری باقی می‌ماند و تجارب عملی و جانبی کار با آن ماده (اعم از بر هم کنش‌های احتمالی با سایر مواد متشکل، حس پوستی، اثربخشی، هم‌افزایی در کنار سایر اکتیوها و…) را از دست خواهم داد. عملا در شرایط تحریم، اولویت فرمولاتور به جای کارایی محصول و توجیه اقتصادی آن، به امکان تامین مواد اولیه، توجیه اقتصادی و سپس کارایی محصول تغییر یافته است.

تحریم برای همه صنایع ایران شبیه تیغ دو لبه عمل کرد، از طرفی دسترسی به مواد اولیه و اطلاعات جدید را سخت کرد و از طرف دیگر حذف رقبای خارجی فرصتی برای حضور بیشتر شرکت‌های ایرانی در بازار و توسعه بود، به نظر شما بخش تحقیق و توسعه صنعت آرایشی و بهداشتی ایران در این مدت عملکردی داشته است که پس از رفع تحریم و عرضه مجدد کالاهای خارجی، بازار محصولات داخلی پایدار بماند؟

این مساله به عوامل متعددی بستگی دارد و به نظرم شرکت‌هایی که همیشه به تحقیق و توسعه اهمیت می‌داده‌اند در این دوره نیز با تکیه بر تجربه‌های قبلی سعی در حفظ کیفیت محصولات قبلی خود و تولید محصولات جدید داشته‌اند. طبیعتا این شرکت‌ها با چنین رویکردی، نیاز مشتری را برآورده کرده‌اند و پس از رفع تحریم هم به دلیل شناخته شدن محصولاتشان بازارشان را بین مردم حفظ خواهند کرد. شاید این شرکت‌ها بخشی از سهم بازار خود را واگذار کنند ولی قطعا از بازار حذف  نخواهند شد. به نظر می‌رسد شرکت‌هایی که در دوره تحریم‌ها وارد  حوزه تولید شده‌اند و مشتری شناخت کمتری نسبت به آن‌ها دارد، باید دغدغه بیشتری داشته باشند چون هرقدر هم فرمولاسیون کارآمد باشد برای جلب اعتماد مشتریان و برندسازی زمان مناسب و کافی لازم است. بنابراین بسته به این‌که تحریم‌ها چه زمانی برداشته شود و هر محصولی چه جایگاهی در بازار مصرف داشته باشد، نتیجه متفاوت خواهد بود.

رگولاتوری و نظارت سازمان غذا و دارو بر بخش تحقیق و توسعه را چطور ارزیابی می‌کنید؟

سازمان غذا و دارو یکی از مهم‌ترین مراجع نظارتی بر تولید محصولات با کیفیت در ایران است. کارشناسان معاونت‌های سازمان بررسی‌های موشکافانه و دقیقی روی فرمولاسیون درج شده در سه‌برگی‌ های درخواست مجوز تولید انجام می‌دهند. در بسیاری موارد تولیدکننده برای دریافت پروانه تولید یک محصول باید مراحل متعددی را پشت سر بگذارد. ولی متاسفانه پس از اخذ مجوزهای لازم، نظارت پویایی بر کیفیت محصولات تولیدی در همه موارد ادعا شده صورت نمی‌گیرد. تقریبا همه ما تجربه استفاده از محصولاتی را داشته‌ایم که در ابتدای تولید کیفیت بسیار خوبی داشته‌اند ولی در خریدهای بعدی متوجه تغییر کیفیت آن شده‌ایم که نشان می‌دهد نظارت‌ها به مرور کاهش می‌یابد.

هر چند اداره محصولات موجود در انبار تولید کننده و بازار را به صورت اتفاقی، پیش‌بینی نشده و بدون اطلاع قبلی بررسی می‌کند ولی در حال حاضر این آزمایش‌ها برای همه محصولات و در مورد یک محصول برای تمام ویژگی‌های قابل بررسی انجام پذیر نیست. شاید بخشی از این موضوع، به دسترسی نداشتن سازمان‌های نظارتی به تجهیزات لازم و نیز هزینه و زمان‌بر بودن این فرایند مربوط باشد. قطعا برای اجرایی شدن نظارت پویا بر محصولات آرایشی و بهداشتی موجود در بازار زیرساخت‌های متعددی نیاز است. البته تضمین کیفیت محصول وظیفه و تعهد اصلی تولیدکنندگان است و پایبندی آن‌ها به این مساله می‌تواند باری از دوش سازمان‌‌ها نظارتی کم کند. همچنین در زمینه ممیزی ادعای تولیدکنندگان نیز قوانین مدونی وجود ندارد که امیدوارم در آینده نزدیک چنین قوانینی تصویب شود تا از درج ادعاهای اغراق‌آمیز و غیراصولی جلوگیری شود چون باعث گمراهی مشتریان می‌شوند.

به نظر شما مصرف‌کننده عادی چطور می‌تواند محصولات خوب و معتبر را از مواردی که کمتر روی آن‌ها کار و تحقیق شده است، تشخیص بدهد؟

نخستین ابزار و روش تشخیص مصرف‌کننده، بررسی و دقت به برچسب اصالت محصول، بارکد، پروانه ساخت و سایر نوشته‌ها و نشانه‌های روی محصول است. سازمان‌های نظارتی مانند اداره نظارت بر غذا و دارو و سازمان استاندارد، تولیدکننده را مکلف به نوشتن این اطلاعات روی محصولات خود می‌کنند. همچنین مردم باید محصولات آرایشی و بهداشتی  را از فروشگاه‌های مجاز و داروخانه‌های  معتبر تهیه کنند و طبیعتا خرید از دستفروشان یا دوره‌گردان اصلا توصیه نمی‌شود. این موارد شرط لازم برای اطمینان از کیفیت مطلوب محصول است ولی شرط کافی نیست.

مهم‌ترین عامل سنجش کیفیت یک محصول، برآورده شدن نیازی است که مشتری به دلیل آن یک کالا را می‌خرد، مثلا اگر یک محصول ضد لک طبق دستور نوشته شده روی آن استفاده شود و پس از طی دوره مصرف، تغییری در رنگ لک‌های پوستی ایجاد نشود باید به کیفیت آن شک کرد.

نکته مهم دیگر در خرید محصولات آرایشی و بهداشتی وجود واحد « پاسخ به مشتریان» است تا در صورت بروز مشکلی برای مصرف‌کننده، امکان پیگیری وجود داشته باشد.

به گزارش مجله خبری غذا ودارو، دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت جوانان استان تهران بر لزوم صادرات و ارزآوری صنایع بهداشتی و شوینده تاکید کرد.

امیرعلی تباشیری گفت: امروز مشکل بیش از نیمی از تولیدات، مربوط به واردات مواد اولیه است اما در تولید مواد شوینده، به ویژه صابون که مواد اولیه آن شامل چیپس‌های چربی است و به طور کامل در داخل کشور تولید می‌شود، به واردات وابسته نیستیم.

دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت جوانان استان تهران افزود: علاوه بر این می‌توانیم با تکیه بر فناوری‌های موجود در کشور، این مواد و کالای مصرفی را نیز با نوآوری و تنوع‌بخشی به محصولات، به صادرات برسانیم و از این طریق برای کشور ارزآوری کنیم.

دبیرکل خانه صنعت، معدن و تجارت جوانان تهران تاکید کرد: اکنون با توجه به وضعیت اقتصادی حاکم بر جامعه، هر کسب و کاری باید بعد از خودکفایی، بومی‌سازی و ارتقا محصول و رقابت با کالاهای مشابه خارجی، در زمینه صادرات و ارزآوری تلاش کرده و در وضعیت جنگ اقتصادی که درگیر آن هستیم، فعالیت خود را توسعه داده و اشتغال‌زایی کند.

به گزارش مجله خبری غذا و دارو،آقای دکترعباس کبریایی زاده، رئیس هیئت مدیره سندیکای تولیدکنندگان مکمل‌های رژیمی و غذایی ایران در نامه‌ای خطاب به آقای دکتر بهفر، مدیر کل امور فرآورده‌های طبیعی سنتی و مکمل گفت: آمارنامه فراورده‌های مکمل تولیدی سال 1399 با مشارکت شرکت‌های عضو این سندیکا تهیه و در وبسایت سندیکا به آدرس www.idsms.org  بارگذاری شده است.

دکترعباس کبریایی زاده افزود: اداره کل امور نیز راسا نسبت به دریافت اطلاعات از شرکت‌ها اقدام کرده و با در اختیار داشتن سامانه TTAC، اطلاعات مربوط به واردات مواد اولیه شرکت‌ها و اطلاعات شرکت‌های توزیع کننده، امکان راستی آزمایی اطلاعات منتشرشده نیز برای آن مجموعه محترم فراهم است.

وی در ادامه گفت: از این رو ما از آن اداره کل خواستیم ضمن بررسی نتیجه ارزیابی‌های صورت گرفته روی آمارهای ارسالی از سوی شرکت‌ها جهت بهره برداری و تدوین راهکارهای دقیقتر برای جمع اوری صحیح اطلاعات به این سندیکا اعلام شود.

دکترعباس کبریایی زاده در پایان خاطرنشان کرد: بدیهی است عدم وصول پاسخ به منزله صحت آمار منتشرشده این سندیکا بوده و این مجموعه آمارنامه انتشار یافته را مبنای ارزیابی و تصمیم گیری‌های بعدی قرار داده و در اظهارنظرها و پاسخگویی به مراجع ذیربط  این آمار را ملاک و معیار قرار خواد داد.

به گزارش مجله خبری غذا و دارو، دکتر عباس کبریایی زاده، رئیس هیئت مدیره سندیکای تولیدکنندگان مکمل‌های رژیمی و غذایی ایران در نامه‌ای خطاب به آقای دکتر بهجت، مدیر کل امور فرآورده‌های طبیعی سنتی و مکمل درباره مشکلات متعدد تولید محصولات تحت لیسانس گفت: اخیراً مجوزهای متعددی از سوی اداره امور فرآورده‌های طبیعی سنتی و مکمل جهت تولید تحت لیسانس فرآورده‌های مکمل ورزشی صادرشده است. از آنجایی که با توجه به تجربه قبلی در خصوص محصولات تولید تحت لیسانس فرآورده‌های مکمل (محصولات غیر ورزشی، قرص‌ها و کپسول‌های مولتی ویتامین، انواع قرص جوشان  و … ) هیچ گونه ارزیابی قیمتی در زمان تایید پرونده‌های شرکت‌های متقاضی واردات از سوی آن اداره کل صورت نمی‌گیرد، در نتیجه این موضوع منجر به بروز مشکلات متعدد در زمان تولید و ورود محصولات تحت لیسانس به بازار می‌شود.

وی تصریح کرد: مهمترین مشکل نیز تقاضای شرکت‌های تولید کننده تحت لیسانس برای اخذ قیمت‌های مصرف کننده، بسیار بالاتر ازمحصولات تولیدی در سطح کشور است.

عباس کبریایی زاده خاطرنشان کرد: حسب بررسی‌های صورت گرفته عملاً بسیاری از محصولات تولیدی تحت لیسانس از لحاظ مارکتینگ و برند تحت لیسانس بوده  وهیچگونه انتقال دانش فنی خاصی را به داخل کشور منتقل نمی‌کند. از اینرو این سندیکا تحت هیچ شرایطی، قیمت‌های مصرف کننده بالاتر از قیمت‌های محصولات داخلی را تایید نکرده و اجازه نخواهد داد که محصولات تولیدی تحت لیسانس با استفاده از نام‌های خارجی و عدم رعایت ضوابط مربوط به مندرجات بسته بندی محصولات داخلی و با قیمت‌های بالاتر از محصولات داخلی (بدون ارائه دلایل علمی و تخصصی موجه) در بازار عرضه شوند.

وی در پایان گفت: خواهشمندیم مراتب به نحو مقتضی به شرکت‌های متقاضی تولید محصولات تحت لیسانس به ویژه محصولات ورزشی که اخیرا حجم تقاضای تولید تحت لیسانس در آنها افزایش یافته است) ابلاغ شود تا قبل از انعقاد قرارداد و انجام خریدهای تجاری به ارزیابی قیمت محصولات تولید داخل، اقدام لازم به عمل آورند تا در زمان تولید محصولات خود و عرضه آن‌ها به بازار و اخذ قیمت از این سندیکا با مشکل مواجه نشوند.

وی افزود: بدیهی است این مجموعه همچون گذشته تفاوت‌های کیفی مستند در محصولات تولیدی (اعم از تولید داخل یا تولید تحت لیسانس) را در تعیین سقف قیمت مصرف کننده مدنظر قرار خواهد داد.

به گزارش مجله خبری غذا و دارو، دکتر محمد امین‌قبادی مدیرعامل شرکت پادرا سرم البرز در نشست مطالبات صنعت دارو از دولت آینده که با حضور نمایندگان سندیکاها و انجمن‌های دارویی، در فضای کلاب هاوس سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران برگزار شد، با ابراز امیدواری از این که این بحث‌ها به گوش تصمیم‌گیران و کارگزاران نظام دارویی برسد و نامزدها و یا مشاوران نامزدهای ریاست جمهوری از این نظرات استفاده نمایند گفت: مطالبات صنعت داروسازی هیچگاه درخواست‌های عجیبی نبوده است و شاید بتوان گفت همان اصول هشت‌گانه حکمرانی خوب (GOOD GOVERNANCE) است. شرکت‌ها و سندیکاهای دارویی از نظام دارو و سلامت انتظار دارند مشارکت‌جویانه، وفاق محور، پاسخگو، شفاف، انعطاف‌پذیر، کارآمد و مؤثر، مسئول، عدالت محور و تابع حاکمیت قانون باشد. فساد به کمترین میزان برسد و مشکلات اقشار آسیب‌پذیر در تصمیم‌گیری‌ها لحاظ شود که به عقیده بنده سه اصل مشارکت، پاسخگویی و مسئولیت‌پذیری از ارکان کلیدی است که به اصلاح صنعت داروسازی کمک بسیاری خواهد نمود.

این عضو هیئت مدیره انجمن تأمین‌کنندگان پلاسما و داروهای پلاسمایی در ادامه افزود متأسفانه در بسیاری موارد از ظرفیت انجمن‌های تخصصی در تصمیم‌گیری‌ها بهره نمیبریم، در صورتی که می‌توانیم از این دانش در پیشبرد صنعت بسیار استفاده کنیم، به خاطر دارم انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات بیوتکنولوژی پزشکی ایران تفاهم‌نامه‌های خوب و اثربخشی با سازمان غذا و دارو در زمان ریاست دکتر دیناروند به امضا رساند که در پیشبرد صنعت بیوتکنولوژی اثربخش بود، اما در زمان حاضر به عنوان مثال انجمن تأمین‌کنندگان پلاسما، مدت‌هاست که درخواست عضویت و یا دعوت در کمیته‌های پلاسمای سازمان غذا و دارو را دارد اما هیچ پاسخی از سازمان دریافت نمی‌کند.

به گزارش مجله خبری غذا ودارو، دکتر فریدون مهبودی در نشست مطالبات صنعت دارو از دولت آینده در فضای کلاب‌هاوس سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران برگزار شد گفت: داروسازی در دولت‌های پیشرفته یک صنعت تلقی می‌شود و این کشورها بر این موضوع که بر درآمد ناخالص ملی اثرگذار است اتفاق نظر دارند. اگر نگاه صنعتی به دارو داشته باشیم دیگر نباید آن ‌را صرفاً مانند نان نیاز اولیه و اساسی دید، چرا که این نگاه جایگاه آن‌ تغییر می‌دهد و این منظر روی قیمت‌گذاری و درآمد ناخالص ملی اثر می‌گذارد.

دکتر مهبودی مشکل قیمت‌گذاری را زیرمجموعه نوع نگاه به داروسازی دانست و تاکید کرد اگر مسئولان به این حوزه نگاه صنعتی داشته باشند، مشکلاتش را نوع دیگری می‌بینند و توضیح داد: «نمی‌توان به یک بخش صنعت سوبسید ریالی داد و به بخشی نداد، نمی‌توان پا روی گردن تولیدکننده گذاشت که قیمت را بالا یا پایین بیاورد. با نگاه صنعتی به دارو، مردم از بالا رفتن قیمت نگران نمی‌شوند به شرط آن‌که در درآمد ناخالص ملی و توسعه صنعتی کشور تاثیرگذار باشد. در واقع مصرف‌کننده نهایی بخش عمده‌ای از هزینه دارو را از طریق بیمه تأمین می‌کند و بر همین اساس از دولت آینده انتظار داریم جایگاه‌ها تعریف شود.

این فعال صنعت بیوتکنولوژی دارویی افزود: مسئولان وقتی بپذیرند دارو صنعت است، توسعه صنعتی کشور محقق می‌شود، منجر به ارزآوری و توسعه صادرات می‌شود، و منفعت آن را عموم مردم و اقتصاد ایران خواهند برد. با این نگاه دیگر به بهانه این که یک دارو برای مصرف‌کننده گران قیمت است بیرون از فهرست دارویی کشور قرار نمی‌گیرد، چون منفعت عام اقتصادی دارد.

عضو هیئت‌مدیره انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات بیوتکنولوزی پزشکی اظهار داشت: متاسفانه در کشور مکانیسم و کمیته حمایت از مصرف کننده وجود دارد ولی مکانیسمی برای حمایت از تولید وجود ندارد و متاسفانه وزارت صنعت در داروسازی به جز در همان مرحله صدور پروانه ثبت، جایگاهی ندارد.

دکتر مهبودی مطالبه بعدی صنعت دارو از دولت آینده را این‌طور مطرح کرد: مطالبه بعدی ما اجرای درست قانون‌ها و ضمانت اجرایی آن است به عنوان مثال نبایستی نمایندگان کمیسیون ماده ۲٠ به صورت انتصابی، در جلسات حضور داشته باشند. از طرف دیگر سازمان غذا و دارو در کشورهای توسعه یافته یک سازمان مستقل است و زیرمجموعه‌ وزارت بهداشت نیست و باید از زیرمجموعه وزارت بهداشت به عنوان یک ذینفع بیرون بیاید. این یک مشکل ساختاری بزرگ است. بایستی قبول کرد که وزارت بهداشت یک مصرف‌کننده است که ارتقای سلامت کشور را دنبال می‌کند و هیچگاه یک مصرف‌کننده نمیتواند به عنوان حامی تولید خود را معرفی نماید.

این عضو هیئت علمی انستیتو پاستور ایران در بخش پایانی سخنان خود گفت: وزارت بهداشت وظیفه آموزش در جهت ارتقای سلامت را باید دنبال کند امری که حتی در پیاده‌سازی آن ناکارآمد عمل کرده است. ساختار و آموزش‌های این وزارت‌خانه مربوط به ۴٠ سال گذشته است در حالی که علوم و فنون صنعت داروسازی روزآمد و همگام با تکنولوژی پیش می‌رود و این عقب‌ماندگی باعث می‌شود که ابزارهای مناسب در اختیار جوانان علاقمند و نخبگان و پژوهشگران قرار نگیرد و سبب دلسردی آن‌ها می‌شود.

به گزارش مجله خبری غذا و دارو، رئیس کمیسیون بهداشت مجلس از ورود این کمیسیون به کمبود و نایاب شدن برخی داروها خبر داد و گفت: «رفع مشکلات حوزه دارو دغدغه همیشگی کمیسیون بهداشت است و این موضوع را به صورت جدی پیگیری خواهیم کرد.»

حسینعلی شهریاری در واکنش به کمبود و نایاب شدن برخی داروها در کشور گفت: «کمیسیون بهداشت مجلس بارها در این زمینه با رئیس جمهور مکاتبه و ابراز نگرانی و بر ضرورت اختصاص ارز برای واردات دارو تاکید کرده است.»

رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی افزود: «طی هفته‌های اخیر در نامه‌ای به رئیس جمهور تاکید کردیم که استمرار وضعیت موجود و عدم تخصیص ارز به دارو و تجهیزات پزشکی مشکلات جدی را برای مردم به ویژه بیماران صعب‌العلاج، خاص و نادر ایجاد خواهد کرد اما متاسفانه جواب منطقی به ما ندادند و نسبت به این دغدغه ملی بی‌توجهی شده است.»

وی ادامه داد: «مقصر اصلی وضعیت موجود دارو عبدالناصر همتی رئیس سابق بانک مرکزی است، زیرا نسبت به اختصاص ارز بی‌توجهی کرده است.»

نماینده مردم زاهدان در مجلس یازدهم با بیان اینکه کمیسیون بهداشت به کمبود و نایاب شدن برخی داروها ورود خواهد کرد، گفت: «رفع مشکلات حوزه دارو دغدغه همیشگی کمیسیون بهداشت است و این موضوع را به صورت جدی پیگیری خواهیم کرد.»

به گزارش مجله خبری غذا و دارو، مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو با اشاره به شرایط پیچیده تامین دارو گفت: مبنای قضاوت عادلانه باید براساس شرایط و مشکلات عدیده مستقیم و غیرمستقیم ناشی از تحریم و شیوع کرونا باشد، اظهار نظرهای شخصی و مغرضانه درمورد تامین دارو باعث تشویش اذهان عمومی می‌شود.

دکتر سید حیدر محمدی با اشاره به برخی اظهارنظرهای جهت‌دار در حوزه عملکرد سازمان غذا و دارو گفت: محدودیت‌های ناشی از تحریم های ظالمانه آمریکا و کشورهای متحد و همسو با آن باعث شده است که بسیاری از کشورها از ترس واکنش آمریکا در همکاری با ایران جانب احتیاط را رعایت کرده و در حوزه فعالیت‌های مرتبط با تامین دارو همکاری لازم را با طرف ایرانی نداشته باشند.

وی افزود: از سوی دیگر محدودیت‌های منابع ارزی، عدم تخصیص ارز در دسترس، مشکلات مختلف انتقال ارز و حمل و نقل مستقیم که در واقع ناشی از تحریم‌هاست، شرایط تامین دارو و مواد اولیه تولید را به شدت با پیچیدگی‌هایی مواجه کرده، اما سازمان غذا و دارو از هیچ تلاشی برای عمل به وظایف خود فروگذار نکرده است.

مدیرکل داروی سازمان غذا و دارو با اشاره به اینکه شیوع ویروس منحوس کرونا الگوی تجویز و مصرف داروها را در جهان تغییر داد، عنوان کرد: در موج های متعدد شیوع کرونا، تقاضا و مصرف برخی داروها افزایش و درنتیجه باعث ایجاد کمبود آن در دنیا شد، به طوری که اولویت‌های تولیدکننده برای تامین نیاز داخلی خود بوده و در چنین شرایطی کمبود مقطعی این داروها در بسیاری از کشورهای دنیا اجتناب ناپذیر بود؛ تمامی این موارد مزید بر علت شد تا تامین برخی داروها با دشواری صورت گیرد یا تامین آنها غیر مستمر باشد.

وی خاطرنشان کرد: به هر حال با وجود دشواریها در تامین دارو، اداره کل دارو با همکاری شرکت‌های تامین کننده تلاش کرده است تا تامین و توزیع عادلانه دارو را مدیریت و ضمن حفظ دسترسی بیماران مانع از نایاب شدن دارو شود، حال در این بین افرادی بدون اطلاع و اشراف به مسائل و مشکلات تحمیلی به حوزه دارو بدون توجه به شرایط بیماران و صرفاً بر اساس منافع شخصی و بعضاً گروهی خود اقدام به طرح موضوعات و صحبت های خلاف اخلاق واقع می کنند.

دکتر محمدی تصریح کرد: به نظر می‌رسد شفافیت ایجاد شده در وضع فعلی دارو منافع نامشروع برخی را به خطر انداخته است، لذا بدیهی است با طرح موضوعات ناصحیح فرافکنی و تشویش اذهان عمومی با تصورات واهی سعی بر تأثیر در اراده و عملکرد مدیران سازمان نسبت به شفاف سازی این حوزه کنند.

به گزارش مجله خبری غذا و دارو، خانه نوآوری و فناوری ایران (ihit) با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری با هدف توانمندسازی صادراتی شرکت‌های دانش‌بنیان و به منظور نمایش محصولات این شرکت‌ها در بازارهای جهانی راه‌اندازی شده است.

عرضه محصولات دانش‌بنیان، ارائه ایده‌های نوآورانه، ایجاد فضای رقابت‌پذیری با رویکرد صادراتی، ارتقاء زیرساخت‌های تجاری‌سازی و صادرات محصولات دانش‌بنیان، فناور و خلاق تعامل با کارگزاران صادراتی EMCها، دعوت از مهمانان و هیئت‎های خارجی به منظور بازدید از آخرین دستاوردهای محصولات دانش‌بنیان از اهداف برپایی خانه نوآوری و فناوری ایران (ihit) است.

این نمایشگاه بستری مناسب برای معرفی شرکت‌های دانش‌بنیان و عرضه محصولات آن‌ها در سطح بین‌المللی است. شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند محصولات خود را در نمایشگاه عرضه نموده و ضمن غناء بخشیدن به توانایی‌های صادراتی خود، از فرصت فروش و صادرات این محصولات توسط EMCها و بازدیدکنندگان خارجی استفاده نمایند. بازدیدکنندگان خارجی در قالب هیئت‌های تجاری کشورهای مختلف از این نمایشگاه دائمی بازدیده کرده و متناسب با نیازهای خود از محصولات عرضه‌شده در آن استفاده می‌کنند.

گفتنی است خانه نوآوری و فناوری ایران در16 حوزه صنعتی و به متراژ 1600 مترمربع در سالن 37A نمایشگاه بین‌المللی تهران برپا شده است که دارو و سلامت یکی از مهم‌ترین پایون‌های این نمایشگاه است.

به گزارش مجله خبری غذا و دارو و به نقل از ایسنا، رییس هیئت‌مدیره سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران چند نرخی بودن ارز دارو، واقعی نبودن قیمت گذاری دارو، عدم امکان تولید داروهای جدید در کشور و… را مهمترین چالش های صنعت داروسازی کشور دانست و از دولت آینده خواست که ارز را تک نرخی کرده و قیمت گذاری دارو را واقعی کند تا در این صورت تا حد زیادی مشکلات تامین دارو حل شود.