پژوهشگران دانشگاه UMass Amherst موفق به ساخت نوعی واکسن نانوذره‌ای پیشگیرانه سرطان شده‌اند که توانسته از بروز ملانوما، سرطان پانکراس و سرطان پستان سه‌گانه منفی در موش‌ها جلوگیری کند.
این واکسن که از آن با عنوان «سوپر اَدجوانت» (Super Adjuvant) یاد می‌شود، با فعال‌سازی چندمسیره سیستم ایمنی و شبیه‌سازی عملکرد طبیعی پاتوژن‌ها، موجب تقویت پاسخ ایمنی بدن شده است. در این مطالعه، تا ۸۸٪ از موش‌های واکسینه‌شده کاملاً بدون تومور باقی ماندند و گسترش سرطان نیز به طور چشمگیری مهار شد.
تیم تحقیقاتی به سرپرستی دکتر پرابانی آتوکوراله (Prabhani Atukorale)، استادیار مهندسی زیست‌پزشکی، این فناوری را بر پایه نانوذرات چربی‌پایه طراحی کرده که دو محرک ایمنی متفاوت — مسیرهای STING و TLR4 — را به صورت هم‌زمان فعال می‌کند و باعث تولید گسترده اینترفرون‌ها و سیتوکین‌های التهابی در سلول‌های ایمنی می‌شود.
در آزمایش‌ها، موش‌هایی که این واکسن را دریافت کردند حتی پس از قرار گرفتن در معرض سلول‌های سرطانی نیز دچار تومور نشدند، در حالی که تمامی موش‌های واکسینه‌نشده یا دریافت‌کننده واکسن‌های سنتی، ظرف ۳۵ روز جان خود را از دست دادند.
واکسن همچنین از گسترش سرطان به ریه‌ها (متاستاز) جلوگیری کرد — موضوعی که محققان آن را نشانه‌ای از «ایمنی حافظه‌ای سیستمیک» می‌دانند، مشابه عملکرد واکسن‌های ویروسی که بدن را در برابر عفونت‌های آینده مقاوم می‌سازند.
در بخش دوم پژوهش، واکسن نانوذره‌ای با استفاده از سلول‌های سرطانی غیرفعال (lysate) آزمایش شد و نتایج چشمگیری داشت:
- ۸۸٪ موش‌های مبتلا به سرطان پانکراس،
- ۷۵٪ موش‌های مبتلا به سرطان پستان سه‌گانه منفی،
- و ۶۹٪ موش‌های مبتلا به ملانوما
به طور کامل از تومور رهایی یافتند و در برابر متاستاز نیز مصون ماندند.
پژوهشگران می‌گویند این فناوری نانوذره‌ای می‌تواند به‌عنوان یک پلتفرم عمومی برای واکسن‌های درمانی و پیشگیرانه سرطان مورد استفاده قرار گیرد. آتوکوراله و همکارش گریفین کین (Griffin Kane) برای توسعه این فناوری شرکت نوپایی به نام NanoVax Therapeutics تأسیس کرده‌اند تا مسیر تجاری‌سازی و کاربرد انسانی این کشف را ادامه دهند.