هفتهٔ نوبل به اتمام رسید و جایزهٔ ۲۰۲۵ در رشتهٔ پزشکی/فیزیولوژی به مری برانکو (Institute for Systems Biology)، فرد رمزدل (Sonoma Biotherapeutics) و شیمون ساکاگوچی (دانشگاه اوساکا) اهدا شد.
آنها به خاطر کار خود در اواخر دههٔ ۱۹۹۰ و اوایل ۲۰۰۰ شناخته میشوند که منجر به کشف سلولهایی به نام سلولهای T تنظیمکننده شد، که امروزه اغلب با نام «T-reg» شناخته میشوند.
اما این سلولها چه هستند و چرا کشفشان شایستهٔ نوبل است؟
سیستم ایمنی فوقالعاده پیچیده است و فهم ما از آن همیشه در حال تحول بوده است. پیش از کار این پژوهشگران، تصور میشد که تنها مکانیسم اصلی تحمل ایمنی بدن (immune tolerance) مربوط به تیموس است، جایی که سلولهای T خودواکنشگر نابود میشوند و فقط سلولهای سالم وارد جریان خون میشوند.
اما مشخص شد که برخی از سلولهای خودواکنشگر همچنان در جریان خون وجود دارند و بنابراین ممکن است نیاز به یک مکانیزم سرکوب محیطی (peripheral suppression) باشد.
در دههٔ ۱۹۷۰، ایدهٔ «سلولهای T سرکوبگر» محبوبیت پیدا کرد اما بعدها مشخص شد بسیاری از فرضیات اولیه درست نبودند. تنها در اواخر دههٔ ۱۹۸۰ و دههٔ ۱۹۹۰ بود که ساکاگوچی و همکارانش توانستند زیرمجموعهای واقعی از سلولهای T (CD4+CD25+) را شناسایی کنند که در تنظیم خودایمنی نقش داشتند.
نقش برانکو و رمزدل
برانکو و رمزدل، هنگامی که در شرکت Celltech با هم کار میکردند، با تلاش فراوان توانستند جهش خاصی در یک نژاد موش که به مشکلات شدید خودایمنی مبتلا بود، شناسایی کنند. این جهش مربوط به ژن Foxp3 بود و آنها نشان دادند که این ژن مسئول عملکرد سلولهای T تنظیمکننده است.
کمی بعد، گروه ساکاگوچی و سایر پژوهشگران نشان دادند که ژن Foxp3 برای عملکرد سلولهای T تنظیمکننده انسان نیز حیاتی است. همهٔ شواهد با هم تطابق داشتند و داستان علمی بسیار محکمی شکل گرفت.
اهمیت کشف T-reg
این کشف نشان داد که تحمل ایمنی بدن تنها به تیموس محدود نمیشود؛ سلولهای T تنظیمکننده در جریان خون و محیطهای پیرامونی نیز فعالیت میکنند. طی ۲۰ سال اخیر مشخص شده که این سلولها نقشهای متعددی در بیماریهای خودایمنی، تنظیم التهاب، تعامل با میکروبیوم و حتی ایمونوتراپی سرطان دارند.
کمیتهٔ نوبل اشاره کرده که بیش از ۲۰۰ کارآزمایی بالینی در حال انجام است که فعالیت سلولهای T تنظیمکننده را مورد بررسی قرار میدهد و هنوز بسیاری از سوالات باز باقی مانده است.