Page 67 - 34
P. 67
نگاهی به مستندی به کارگردانی منوچهر انور ،درباره کارخانه سرم‌سازی رازی
نیشدارومکاشفه
بینانسانوطبیعت
مستند«نیش دارو» ،به کارگردانی«منوچهر انور» ،درباره شرکت سر مسازی رازی است که فعالیت خود را
در سال ،۱۳۰۳تحت نظارت وزارت کشاورزی وقت ،با تحقیقاتی پیرامون را ههای مبارزه با بیماری طاعون گاوی،
شروع کرد و امروز ب هعنوان یکی از قدیم یترین و معتبرترین مراکز علمی و تحقیقاتی کشور شناخته م یشود.
این فیلم در اصل برای معرفی مؤسسه سر مسازی رازی ،ساخته شد ،اما به اعتقاد صاح بنظران ،از این موضوع
سفارشی ،یکی از درخشا نترین آثار مستند تاریخ سینمای ایران ساخته شد .مستند«نیش دارو» در جشنواره
سلامت امسال هم نمایش داده شد و مورد توجه بسیاری قرار گرفت .در ادامه نگاهی به این مستند داشت هایم.
منوچهر انور درباره ساخت این فیلم م یگوید :اگرچه من فار غالتحصیل واقعا بدانیم که چه م یخواهیم و ب هعنوان سفار شگیرنده ،بتوانیم راوی
هنرهای دراماتیک از انگلیس بودم ،اما تا آن موقع فیلم نساخته بودم ولی هنرمندی باشیم .دو طرف باید به یک شناخت واحد برسند ،تا آثار موف قتری
فیل مسازی برایم حسرت و آرزو بود .ب ههمی ن دلیل دوست داشتم سخ تترین داشته باشیم .علم یک مبحث میا نرشت ها ی است و ما نم یتوانیم هنر را پیش
کار را انجام دهم .سخ تترین کار همین مؤسسه رازی بود ،چون هیچکس ببریم ،مگر اینکه به حوزه علم هم تا حدی اشراف داشته باشیم .سلامت یک
نم یتوانست با موضوع کارشان ارتباط برقرار کند ،ولی من معتقد بودم ،حتی حوزه بسیار گسترده است و غیرممکن است فیلمی بسازیم و مقوله سلامت
موش و خوکچه و خرگوش هم به اندازه بقیه چیزهایی که برا یمان ارزشمند را در آن جای ندهیم .خیلی از آثار هنری حتی ب هطور ناخودآگاه به حوزه
سلامت م یپردازند. است ،ارزش ساخت فیلم را دارند.
در نشست نقد و تحلیل این فیلم ،رامتین شهبازی(منتقد) ،با بیان اینکه دکتر کیانوش جها نپور ،سخنگوی سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت
فیلم نی شدارو فراتر از مستند معمولی سینما است؛ گفت :آن چیزی که آقای نیز با اشاره به این مطلب که فیلم نی شدارو در سال 43تصویربرداری شد
منوچهر انور ،در این فیلم دستاویز خود قرار داده ،یک نوع مکاشفه بین انسان و یک سفارش رواب طعمومی مربوط به دهه چهل است؛ عنوان داشت :من
و طبیعت است و اینکه انسان چطور م یتواند طبیعت را در اختیار بگیرد .این مدیر روابط عمومی سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت ،در دهه 90هستم
وجه اسطور‌های فیلم ،کاملا نمایان است .آقای انور برای تهیه این مستند رفت و م یتوانم بگویم ،اگر بخواهم شبیه این فیلم را در حال حاضر سفارش دهم،
و آمدهای بیشماری داشت و فضا را کاملا درک کرده بود .شاید در نی شدارو کسی موفق به ساخت آن نشود .این فیلم عل یرغم همه محدودی تهای موجود
تنها شاهد فیلمی در مورد سر مسازی باشیم ،ولی آنقدر نی شدارو به ما حس در آن زمان ،بسیار ک منظیر است .ه ماکنون ما با وجود همه تکنولوژ یها ،هیچ
منتقل م یکند ،که اشیاء موجود در آ نها ،حتی شاعرانه مورد استفاده قرار نگاه هنری در حوزه سفار شهای رواب طعموم یها نم یبینیم .خروجی تمام
گرفت هاند .این فیلم برای چند دهه پیش است ،ولی هنوز هم م یتوان با آن فیل مها از این حیث ،فاقد هنر بوده و جای سوال است که چرا ما این نگا‌هها
را از دست دادیم؟ ارتباط داشت.
شهبازی ،درباره نسبت حوزه سلامت با فیل مها نیز گفت :تا ب هحال روی در پایان ،دکتر حاج یمحمودی ،معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی
حوزه روانکاوی تاکید بیشتری شده است .در حوزه روانکاوی ،استفاده از مقوله تهران نیز ،با تاثیرگذار بودن این فیلم ،درباره مقوله علمی فیلم ،عنوان داشت:
روای تشناسی ،امری بسیار مهم است .یعنی یک روانکاو ،علاوه بر اینکه باید این فیلم ،پروژه ساخت واکسن را بسیار ساده نشان داد ،در عین حال که
دانش روانکاوی و روا نشناسی داشته باشد ،باید روای تشناسی را هم بشناسد .بسیار تاثیرگذار بود .این یعنی برای جاودان ه کردن یک اثر ،م یتوان از
ما نیاز داریم بین محافل آکادمیک هنری و علمی ،ارتباطی را برقرار کنیم و ساد‌هترین ابزارها استفاده کرد .ابزارهای موجود در این فیلم بسیار قدیمی و
حتی اگر قرار است یک فیلم سفارشی بسازیم ،ب هعنوان یک سفار شدهنده ساده بود ،ولی تأثیرگذاری آن شاید از فیل مهای امروزی بسیار بیشتر باشدu.
65
