Page 61 - 32
P. 61
مواد غذایی انتخاب م یشوند بستگی زیادی به شرایط نوع ترکیب زیست فعال مانند شکل فیزیکی ،حلالیت ،پایداری و عوامل دیگر دارد(.)2
محققان بسته به قالب محصول نهایی و شرایط فرآوری ،عوامل زیادی را در توسعه فرمولاسیون محصول در نظر م یگیرند .این عوامل عبارت
است از خواص فیزیکی ،شیمیایی و بیولوژیکی ترکیب غذا دارو و تأثیر آ نها بر روی مزه ،بافت ،پایداری ،و پذیرش محصول نهایی .محصولات
غذایی تقویت شده ،غلات غنی شده و نوشیدن یهای فراسودمند ،نوشیدن یهای انرژ یزا ،اسن کها و محصولات قنادی غنی شده ،مثا لهایی از
محصولات غذایی و آشامیدنی غنی شده با ترکیب غذا دارو هستند(.)14
ب) پيچيدگ یهای اضافه کردن ترکيب غذا دارو
فرآیند غنی سازی ،وارد کردن ،یا اضافه کردن ترکیب غذا دارو به مواد غذایی پیچیده است .غن یسازی یا اضافه کردن یک جزء جدید(شامل
یک ترکیب غذا دارو) به یک محصول جدید م یتواند بر ویژگ یهای ترکیبی ،فیزیکوشیمیایی و در نتیجه بر ماندگاری تأثیر بگذارد .نوع و
حلالیت ترکیب غذا دارو بر طراحی فرمولاسیون و فرآوری مورد استفاده در تولید آن تأثیر م یگذارد .اغلب ،وارد کردن مستقیم ترکیب غذا
دارو به ماده غذایی ممکن نیست ،به این دلیل که بسیاری از ترکیبات غذا دارو به تجزیه شدن حساس هستند و ممکن است با ترکیبات دیگر
مواد غذایی برهمکنش دهند و در نتیجه باعث از دست رفتن قابلیت زیست دستر سپذیری جزء غذا دارو و کاهش کیفیت محصول غذایی
شوند؛ بنابراین وارد کردن موفقی تآمیز ترکیب غذا دارو به ماده غذایی نیازمند به طراحی مناسب یک سیستم حمل است که اختصاصاً برای
محصول هدف طراحی شده است و ترکیب غذا دارو را حفظ م یکند(.)8
ج) چال شها
نیاز به یک میزان مؤثر برای اینکه بتواند یک مزیت سلامت بخشی مشخص را ایجاد کند یک چالش مهم است ،به این دلیل که بو ،مزه و
رایحه محصول غذایی تحت تأثیر قرار م یگیرد .چال شهای دیگر عبارت است از نیاز به؛
• جلوگیری از برهمکنش نامطلوب ترکیب غذا دارو با محیط و ترکیبات ماتریکس غذایی.
• محدود کردن تجزیه جزء غذا دارو ،وقتی که در شرایط استفاده شده برای فرآوری مواد غذایی به آن اضافه م یشود.
• پایدار کردن جزء غذا دارو در طی ماندگاری محصول نهایی.
• اطمینان از اینکه محصول نهایی حاوی جزء غذا دارو ،بعد از هضم شدن اثر سلام تبخشی مورد نظر را فراهم م یآورد (.)28،27،26
همانطور که بسیاری از بیواکتیوها وقتی از منابع طبیعی خود استخراج م یشوند شاید ناپایدار باشند ،ممکن است قبل از این که ترکیب
غذا دارو در تولید مواد غذایی فراسودمند استفاده شود نیاز به کپسوله کردن آن باشد.
د) زیست دستر سپذیری
زیست دستر سپذیری یک ترکیب غذا دارو تا حدودی بستگی دارد به تغییرات رخ داده در آن در طی عبور از لوله گوارش و محیط اطراف
ماتریکس غذایی .عمل محافظ تکنندگی یا درمانی آن ب هوسیله فارماکینتیک آن(مانند جذب ،توزیع ،متابولیسم و دفع) تحت تأثیر قرار
م یگیرد( .)26ساختمان شیمیایی یک ترکیب بر شدت و میزان جذب و ماهیت مشتقات یا متابولی تهای پلاسما تأثیر م یگذارد .میزان
جذب بر زیست دستر سپذیری مؤثر است ،بنابراین مشخص م یکند که چه میزان از ترکیب غذا دارو(یا متابولیت فعال آن) در محل عمل
در دسترس است و به درو نها و ارگا نها بعد از جذب شدن توزیع م یشود(.)27
ساختمان شیمیایی بعضی از بیواکتیوها مثل پل یفنل و برهم کنش آ نها با ماتریکس غذایی و همچنین فلور میکروبی لوله گوارش بر
فعالیت آ نها مؤثر است( .)28ارزیابی سیست مهای حمل که ب همنظور بهبود بیواکتیوها و کارآیی ترکیب غذا دارو صورت م یگیرد ،اغلب
براساس مواد شیمیایی برونزی یا مد لهای سلولی و برای راحتی کار انجام م یگیرد .گرچه م یدانیم که شرایط محیط فیزیولوژیکی درو نزی
پیچید‌هتر از محیط برونزی است؛ بنابراین محققان باید هنگام یکه ارتباط بین مد لهای برونزی مختلف را با شرایط درونزی در نظر م یگیرند
بسیار دقت کنند( .)29سیست مهای حمل م یتوانند یک وسیله مؤثر برای بهبود بیواکتیوها و کارآیی ترکیب غذا دارو فراهم آورند ،اما یک
سیستم حمل جهانی قابل دسترس برای حمل همه ترکیبات غذا دارو وجود ندارد(.)30
استراتژی برای اضافه ترکيب غذا دارو کپسوله کردن
کپسوله کردن شامل به دام انداختن ترکیب فعال(یعنی یک ترکیب غذا دارو) در درون یک ماده ثانویه است که ممکن است ماتریکس یا
ماده کپسوله کننده باشد.
ترکیب فعال کپسوله شده از محیط خارجی محافظت م یشود تا اینکه ب هوسیله یک رهاساز در یک زمان و مکان مناسب آزاد شود.
در طراحی یک جزء کپسوله شده دارای ساختار و عملکرد مطلوب موارد زیر را باید در نظر گرفت:
.1ویژگ یهای فیزیکوشیمیایی ذاتی ترکیب فعال و ماتریکس
.2پایداری ترکیب فعال و ماتریکس غذایی نسبت به محیط
.3برهمکنش بین ترکیب فعال و ماتریکس
.4تکنولوژی ب هکارگرفته شده برای تهیه جزء کپسوله شده.
کپسوله کردن ترکیب غذا دارو آ نها را ،وقتی که آ نها ب هعنوان یک جزء هستند ،در طی ساخت محصول غذایی ،در طی نگهداری محصول
نهایی یا در طی مصرف ماده غذایی محافظت م یکند تا اینکه آ نها به محل مورد نظر در بدن برسند ،جایی که یک رهاساز(مانند pHیا
عمل آنزیم) آ نها را در میان دستگاه گوارش آزاد کند( .)31-30در طراحی سیست مهای حمل برای بیواکتیوهای مورد نظر در مواد غذایی
تنها ترکیبات ایمن م یتوانند استفاده شوند؛ بنابراین برخلاف صنعت داروسازی که در آن پلیمرهای سنتزی با گرید غیرخوراکی ممکن است
59
